SỨ TRO XƯƠNG (BONE CHINA) ĐƯỢC HIỂU VÀ SẢN XUẤT NHƯ THẾ NÀO

Bone China là một loại đồ sứ được chế tạo từ tro xương động vật trộn với khoáng chất felspat (còn gọi là Tràng Thạch) và đất sét trắng (cao lanh). Nó được định nghĩa như là đồ gốm có độ thấu quang cao, chứa ít nhất 30% phốt phát chiết xuất từ xương động vật và can xi phốt phát. Loại sứ này do thợ gốm người Anh Josiah Spode sáng chế, bone china được biết đến với đẳng cấp cao của độ trong và trắng, độ bền cao và chống sứt mẻ.

     Những năm gần đây, một loại sứ có ghi dưới đáy sản phẩm dòng chữ bone china đã được nhập vào Việt nam và được bán rộng rãi trên thị trường. Người ta thường gọi là sứ xương. Người tiêu dùng băn khoăn về loại sứ này xuất xứ từ đâu và được sản xuất như thế nào. Có người cho rằng đây là loại sứ được sản xuất từ xương bò hoặc có thành phần xương bò trong đó.

Hàng vạn con bò mới sản xuất được ra lô hàng này.v.v. và v.v. Xét về mặt vật lý thì xương bò hay xương động vật nói chung kể cả xương người vào lò nung vài trăm độ thì chỉ còn “nắm tro tàn” thôi. Huống hồ để ra được sản phẩm sứ, gốm người thợ phải nung đất sét khô đã chế biến trong lò nhiệt độ từ 800 đến 1300^oC để có được sản phẩm gốm hoặc sứ tuỳ theo người thợ mong muốn.

     Để giải đáp về vấn đề này, chúng tôi xin phép lược dịch tài liệu dưới đây (Bách khoa toàn thư ) mong đáp ứng được phần nào thắc mắc của người tiêu dùng. Vì khả năng có hạn, phần dịch có chỗ chưa thật sát nghĩa. Mong Quý bạn đọc thứ lỗi (Bạn tham khảo tại đây).

     Bone china là một loại đồ sứ được chế tạo từ tro xương động vật trộn với khoáng chất felspat (còn gọi là Tràng Thạch) và đất sét trắng (cao lanh). Nó được định nghĩa như là đồ gốm có độ thấu quang cao, chứa ít nhất 30% phốt phát chiết xuất từ xương động vật và can xi phốt phát. Loại sứ này do thợ gốm người Anh Josiah Spode sáng chế,  bone china được biết đến với đẳng cấp cao của độ trong và trắng, độ bền cao và chống sứt mẻ.

LỊCH SỬ

     Bone china nhanh chóng trở nên nổi tiếng và được giới thiệu bởi các nhà sản xuất gốm người Anh khác. Cả công thức lẫn công việc kinh doanh của Josiah Spode đều thành công : công thức của ông có 6 phần tro xương, 4 phần khoáng chất, và 3,5 phần đát sét vẫn giữ vững nền tảng cho bone china,  chỉ đến năm 2009,  xưởng Spode được bán lại cho công ty Portmeirion.

     Từ lúc phát triển cho đến cuối thê kỷ 20, bone china hầu như độc quyền bởi Anh Quốc, với sản phẩm được hạn chế trong vùng Stoke-On-Trent.

SẢN XUẤT

     Quá trình sản xuất bone china giống với sứ, nhưng yêu cầu cẩn thận hơn vì nó được giảm độ mềm và độ thủy tinh hóa. Công thức truyền thống của bone china là khoảng 25% cao lanh, 25% khoáng chất, và 50% tro xương. Tro xương dùng để làm bone china được làm từ xương gia súc với hàm lượng sắt thấp hơn. Lần đầu là nung xương mộc ở nhiệt độ 1.230 – 1.250^oC; lần hai nung men ở nhiệt độ 1.050^oC; cuối cùng là nung và trang trí ở 800 – 900^oC.

     Nguyên liệu sản xuất sứ bone china tương đối cao và cần nhiều nhân công, đó là lý do vì sao sứ bone china luôn luôn là loại sứ hạng sang và giá thành cao.

ĐẶC TRƯNG

   Sánh với hầu hết các loại sứ, sản phẩm sứ bone china có độ trắng, độ trong (còn gọi là độ thấu quang) rất mỏng và rất bóng, màu hơi trắng ngà, trông thật hấp dẫn và rất quyến rũ.
     Mặc dù được sáng chế và phát triển tại Anh Quốc để canh tranh với đồ sứ nhập khẩu, sứ bone china được sản xuất khắp toàn cầu. Nó bị hiểu nhầm là sản xuất tại Trung Quốc.  Công thức theo truyền thống bone china của Anh quốc sáng chế gốm tro xương và khoáng chất trộn với đất sét trắng. Nhưng công thức này đã được thay đổi do nhiều người ngoài nước Anh sản xuất.
     Như vậy có thể gọi sứ bone china là sứ tro xương đúng nghĩa hơn là sứ xương.
     Tham khảo: http://en.wikipedia.org/wiki/Bone_china

Tác giả bài viết: Phạm Việt Vượng lược dịch

Nguồn tin: en.wikipedia.org